English 
Jolanta Żochowska
UI/UX designer
Jeśli po Twojej głowie chodzi pomysł na portal internetowy i nie wiesz od czego zacząć to już spieszę z odpowiedzią. Najlepiej zacząć od spisania swojego pomysłu na kartce.
Zacznijmy może od początku. Czym tak naprawdę jest portal internetowy? Pod tym pojęciem kryje się rozbudowana strona internetowa, najcześciej skupiająca się wokół wybranego zestawu opcji dostępnych dla skonkretyzowanej grupy odbiorczej. Najbardziej charakterystycznym elementem portalu jest jego dostępność za pomocą przeglądarki internetowej. Taki system może być używany za pomocą każdego komputera lub urządzenia mobilnego mającego dostęp do internetu. Jego użytkownik zawsze ma dostęp do najbardziej aktualnej wersji aplikacji i zawartych w niej danych, bez konieczności instalowania programu i ich aktualizacji (jak to ma miejsce w przypadku aplikacji mobilnych). Wszystkie dane zgromadzone są w bazie danych zainstalowanej na serwerze a najczęściej wykorzystywaną technologią jest język skryptowy JavaScript oraz PHP, oraz baza danych MySql.
Wśród najpopularniejszych rodzajów portali internetowych warto wymienić:
- portale społecznościowe - skupiające się głównie na tworzeniu społeczności - np wśród konkretnej grupy odbiorczej tj. miłośników zwierząt, pasjonatów jeździectwa czy motoryzacji itp.
- portale informacyjne i tematyczne - koncentrujące się na wybranej problematyce np. praca, finanse, sport itp.
- portale ogłoszeniowe i aukcyjne - umożliwiające sprzedaż, zakup bądź wymianę towarów i usług pomiędzy użytkownikami portalu.
- portale wymiany plików - umożliwiające dodawanie, przechowywanie, pobieranie i wyszukiwanie plików multimedialnych (fotografii, grafik i treści video)
- portale szkoleniowe (e-learningowe) - które pozwalają zautomatyzować procesy szkoleniowe i zapewniają dostęp do materiałów edukacyjnych online
- dedykowane aplikacje dla firm - do których dostęp mają tylko pracownicy firmy - a mogą usprawnić przepływ informacji, gromadzić dane lub wyświetlać statystyki dotyczące wewnętrznych procesów w danej firmie.
Przykładów portali internetowych jest bardzo wiele i są to strony banków online, portale aukcyjny ogłoszeniowe np. allegro, olx, otomoto, serwisów społecznościowych typu facebook, twitter, portali tematycznych np: filmweb, wyborcza, wprost, i wiele innych.
Jeśli widzisz, że na rynku brakuje narzędzia skierowanego do wybranej grupy odbiorczej, nie ma miejsca w którym możesz podzielić się posiadaną wiedzą lub materiałami, lub potrzebujesz narzędzia, które usprawni procesy w twojej firmie - portal internetowy jest dla Ciebie.
Pierwszą rzeczą do której powinieneś teraz zacząć to spisanie pomysłu czyli przygotowanie Briefu projektowego.
Krok 1 - Przygotowanie Briefu projektowego
Brief projektowy (nazywany też kreatywnym) - to dokument, który zbiera informacje na temat planowanego projektu - porządkuje pomysły i umożliwia przygotowanie wstępnej wyceny.
Co powinien zawierać Brief projektowy:
- Opis projektu - w kilku słowach opisz projekt - napisz do kogo ma być skierowany, w jaki sposób będzie odpowiadać na jego potrzeby i co będzie go wyróżniało spośród konkurencji. W tym miejscu warto tez wspomnieć kiedy i dlaczego pojawił się pomysł i w jaki sposób wiąże się ze Zleceniodawcą.
- Cel projektu - w tym miejscu warto napisać w jaki sposób portal wpłynie na jego przyszłych użytkowników - czy zaspokoi jakieś potrzeby lub udostępni narzędzia rozwiązujące potrzeby konkretnej grupy odbiorczej?
- Grupa docelowa - kto będzie korzystał z portalu. Co wiąże ich przyszłych użytkowników - czy są to osoby, które mają konkretne potrzeby - a może wspólne pasje. W tym momencie możemy też pomysleć co charakteryzuje tą grupę ludzi - może zamieszkują duże/mała miasta, są to głównie kobiety czy mężczyźni, są to osoby młodsze czy starsze. Warto wyobrazić sobie przyszłego użytkownika portalu i spróbować go opisać - jeśli przyszłym użytkownikiem mają być osoby takie jak my - zastanówmy się co możemy o sobie powiedzieć i co może stanowić element wspólny.
- Propozycje rozwiązań - wypisz w liście główne funkcjonalności portalu. Pod określeniem funkcjonalności rozumiemy główne funkcje jakie będzie mógł wykonać jego przyszły użytkownik np: założenie konta, dodanie ogłoszenia/usługi, stworzenie wizytówki firmy, wyszukanie firmy/usługi, zamówienie produktu/usługi, wysłanie wiadomości do innego użytkownika/firmy, dodanie komentarza itp.
- Konkurencja i inspiracje - w tym miejscu warto wypisać adresy do stron internetowych które działają już w tej samej lub podobnej branży, mają funkcjonalność zbliżoną do planowanego systemu lub są atrakcyjne graficznie dla pomysłodawcy. Przy każdym linku warto opisać, na który element na stronie należy zwrócić uwagę i dlaczego chcemy go przenieść na nowo planowany portal.
- Dane kontaktowe - nie możemy zapomnieć o zamieszczeniu w takim dokumencie danych, które umożliwią kontakt z pomysłodawcą
Opcjonalnie - dobrym zwyczajem jest wypełnienie informacji na temat planowanego budżetu i terminu realizacji
Taki dokument będzie doskonałą podstawą, która umożliwi uzyskanie wstępnego kosztorysu oraz wybór Agencji, która pomoże nam w zrealizowaniu projektu
Krok 2 - ustalenie zakresu wsparcia
Kiedy mamy już przygotowany wstępny opis naszego portalu - warto zastanowić się nad zakresem prac jakie będziemy chcieli zlecić firmie realizującej ten projekt.
Wsparcie i opieka project managera
„Czy chcemy aby agencja doradzała nam w doborze technologii i rozwiązań funkcjonalnych”
Jeszcze przed wyborem agencji realizującej nasz projekt postarajmy się umówić na rozmowę z osobą, która będzie następnie nadzorować jego realizację. Dokładne zrozumienie celu projektowego, oraz zaangażowanie na etapie tworzenia specyfikacji funkcjonalnej zagwarantuje, że końcowy efekt będzie zgodny z początkowymi założeniami. Prace nad projektem warto rozpocząć od warsztatów projektowych, które pomogą dobrać rozwiązania będące najbardziej odpowiednie dla tego projektu i pozwalają wypracować wspólną wizję. Sugestie udzielone przez doświadczonego specjalistę pozwalają uniknąć drogich i niepotrzebnych rozwiązań oraz zmniejszają liczbę poprawek lub zmian na etapie wdrożenia, który jest najdroższą i najtrudniejszą do przewidzenia częścią procesu powstawania produktu cyfrowego. Upewnij się, że osoba ta będzie uczestniczyć w trakcie całego procesu i zobacz czy jej sposób komunikacji jest dla Ciebie odpowiedni i zrozumiały.
Zakres prac graficznych
„Czy poza projektem portalu, chcielibyśmy aby został opracowany jego logotyp lub materiały promocyjne?”
Zanim do pracy przystąpią programiści - należy opracować jego strukturę, przepływ informacji, ścieżki użytkownika, stylistykę, kolorystykę itd. Prace te najlepiej zlecić grafikowi specjalizującemu się w projektowaniu aplikacji internetowych albo ux-designerowi. Poza opracowaniem konceptu stylistycznego portalu, warto poświęcić dodatkowy czas na przygotowanie klikalnego prototypu aplikacji. Oglądanie produktu i interakcja z nim na urządzeniach, na których będzie on używany, pomoże Ci spojrzeć na produkt z perspektywy użytkownika i ocenić planowane funkcjonalności. Znając wygląd i sposób działania wszystkich elementów, programiści i inni specjaliści pracujący przy projekcie wiedzą jak dany element ma działać. Warto tutaj podkreślić, że prace graficzne nie muszą ograniczać się do samego portalu. Już na tym etapie warto stworzyć jednolitą koncepcję komunikacji wizualnej zawierającej projekt logotypu i materiałów promocyjnych tj. banery promocyjne, szablon profilu facebookowego, przykład wpisu instagramowego. Przydatne może też być opracowanie konceptu materiałów firmowych - w tym projektu wizytówki, papieru firmowego czy podpisu email.
Pozycjonowanie i prowadzenie profili social media
„Czy chcemy aby firma realizująca portal zaproponowała sposób jego przyszłej promocji i pozycjonowania?”
Nawet najlepiej zaplanowany i zaprogramowany portal nie ma szans na sukces jeśli nikt o nim nie będzie wiedział. Promocja powinna wystartować tuż przed publikacją portalu - tak aby duże nasilenie reklamowe przyniosło pierwszych użytkowników i zainicjowało na nim ruch. Szczególnie w pierwszych miesiącach, gdy system będzie dopiero walczył o pozycje w naturalnych wynikach wyszukiwania warto rozważyć opcje reklamy płatnej Google Adwords. Odpowiednia konfiguracja kampanii reklamy płatnej pozwala zmniejszyć koszt za kliknięcie, pomaga w wypracowaniu najkorzystniejszego współczynnika kliknięć (CTR) a przede wszystkim zapewnia natychmiastową widoczność w jak największej ilości miejsc. Poza budżetem reklamowym przeznaczonym na wyniki wyszukiwania - warto też rozważyć promocję wpisów na Facebooku czy Instagramie. Już na początku warto zaplanować budżet reklamowy i zaplanować go na kilka pierwszych miesięcy działania portalu.
Wsparcie techniczne i opieka programistyczna
"Czy będziemy potrzebować wsparcia programistycznego w opiece i rozwoju portalu po jego publikacji”
Warto mieć partnera, który pomoże w rozwoju portalu i zapewni wsparcie gdy wymagania użytkowników wpłyną na potrzebę jego rozbudowy lub modyfikacji. Już na początku warto ustalić jak wykonawca będzie reagował na ewentualne błędy, czy będzie skłonny do wdrażania usprawnień i rozwijania aplikacji tak aby jeszcze lepiej spełniała oczekiwania jego użytkowników. Dowiedz się przez jaki czas wykonawca zapewni bezpłatne wsparcie techniczne dla zrealizowanego systemu, oraz jaką formę współpracy preferuje po jej zakończeniu. Wśród różnych form wsparcie serwisowego warto rozważyć obsługę abonamentową, gdzie w ramach miesięcznej opłaty gwarantowany jest stały dostęp do specjalistów, obsługę przedpłaconą - zapewniający swobodną możliwość wykorzystania wykupionych roboczogodzin specjalisty, oraz obsługę doraźną - najczęściej najdroższą z opcji ale bez konieczności ponoszenia opłat na start.
Krok 3 - Wybór agencji
Na początek warto zastanowić się czy realizację naszego portalu chcemy zlecić agencji interaktywnej czy raczej jest to zadanie dla software house. Software house skupia się przede wszystkim na projektowaniu i wdrażaniu autorskich rozwiązań IT, realizowanych na podstawie dostarczonej przez klienta specyfikacji funkcjonalnej. W takich firmach pracują głównie programiści, którzy skupiają się na dostarczeniu zamówionego oprogramowania - nie zawsze analizując jego celowość czy zaproponowane przez klienta rozwiązania. Jeśli mamy dobrze sprecyzowane potrzeby i specyfikację przygotowaną przez doświadczonego specjalistę IT, to wybór Software house będzie dobrym rozwiązaniem. Jeśli jednak nie mamy doświadczenia w tej branży, nie potrafimy dobrać technologii i potrzebujemy kogoś kto doradzi nam w doborze funkcjonalności i zaproponuje odpowiednie rozwiązania - wówczas lepszym wyborem będzie agencja interaktywna. Zadaniem agencji powinno być nie tyle zaprogramowanie portalu co opracowanie całego jego otoczenia - od stworzenia zasad działania, zaprojektowania jego wyglądu aż po zaproponowanie sposobu promocji i komunikacji marketingowej.
Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze agencji interaktywnej?
- Przeanalizuj ofertę firmy - przy wyborze partnera warto zastanowić się jaki zakres usług będzie w stanie zrealizować przy pracy nad naszym portalem - czy pomoże nam na etapie opracowania specyfikacji technicznej, czy możemy jej zlecić projekt logotypu, czy dysponuje specjalistami UI/UX, którzy będą kontrolować przyjazność projektowanego systemu dla jej przyszłych użytkowników, czy będzie nas wspierać w zakresie promocji i marketingu. Sprawdź jakie rozwiązania proponuje, jakich technologii używa.
- Sprawdź portfolio - warto zwrócić uwagę na jakość prac. Poszukaj wyróżników projektów i zastanów się czy zaobserwowany styl i estetyka Ci odpowiadają.
Poznaj klientów i ich opinie - zobacz jakie firmy były klientami wybranej agencji. Praca z uznanymi na rynku podmiotami stanowi potwierdzenie ich doświadczenia, profesjonalizmu i zaangażowania. - Dowiedz się więcej o doświadczeniu i podejściu firmy - znajdź zakładkę “O nas” i przeczytaj jak prezentuje się firma, z którą chcesz współpracować. Warto zwrócić uwagę na sposób podejścia do projektu, wielkość zespołu i zakres umiejętności pracujących w niej specjalistów. Zobacz czy wartości jakie komunikuje są podobne do Twoich i bedą istotne w trakcie realizacji projektu.
- Komunikacja - sprawdź jakie jest podejście agencji - dowiedz się kto będzie opiekunem w trakcie realizacji projektu, czy jest to osoba z która łatwo się rozmawia, czy posiada wiedzę niezbędną do realizacji projektu, czy potrafi przetłumaczyć niezrozumiały język programisty na język ludzki, jakie prezentuje zaangażowanie w projekt. Stały doradca to gwarancja płynnej komunikacji oraz szczegółowej znajomości projektu od początku aż po przyszły rozwój aplikacji.
Praca nad portalem internetowym to wieloetapowy proces, który może zająć kilka miesięcy a nawet lata pracy. Niezwykle istotne jest odpowiednie przygotowanie się do tego procesu i wybór partnera, który będzie nas wspierać na każdym etapie. W odpowiednim wyobrażeniu sobie skali projektu pomocne może być porównanie portalu do procesu budowlanego. O ile budowę strony internetowej można porównać do stworzenia firmowej witryny (gdzie ważne jest wyróżnienie się spośród konkurencji, ładna oprawa graficzna i nadążanie za zmieniającymi się trendami stylistycznymi), o tyle budowa portalu internetowego to już pełnoprawny projekt budowlany (w takim projekcie niezbędne jest zatrudnienie architekta, który go zaplanuje, branżowców którzy zaplanują instalacje i wykonawcy prac budowlanych). Zatrudnienie doświadczonych specjalistów i praca ze specyfikacją zapewni sprawną realizację, przewidywalne terminy i trzymanie się w zaplanowanym budżecie. Porównanie do budowy pomaga też w zrozumieniu, że koszt budowy zależy od specyfikacji (im więcej zaplanujemy i im bardziej skomplikowane będą rozwiązania) tym wyższy będzie koszt realizacji. Tak samo zmiany wprowadzane do wybudowanego budynku bedą zawsze droższe niż w przypadku gdy będą uwzględnione na etapie koncepcyjnym i odpowiednio opisane w specyfikacji technicznej.
W dzisiejszych czasach, gdy dostęp do internetu jest powszechny a czas spędzony przed ekranem komputera stale się wydłuża - inwestycja w internetową budowę ma większy sens niż inwestycja w stacjonarną siedzibę firmy. Internetowe budowy nie są związane z żadną lokalizacją, zakres odbiorców jest bardzo szeroki, a koszty budowy znacząco niższe. Jeśli masz pomysł, widzisz potrzebę, chcesz podzielić się wiedzą lub materiałami, lub potrzebujesz narzędzia, które usprawni procesy w twojej firmie - portal internetowy jest dla Ciebie.
